Hymn państwowy, nazywany zwykle narodowym, to ustalona najczęściej przez tradycję, uroczysta pieśń patriotyczna, stanowiąca wyraz jedności narodowej. Należy do najważniejszych symboli państwowych usankcjonowanych prawnie i jest oficjalną formą społecznej manifestacji uczuć patriotycznych.
Hymny narodowe powstały stosunkowo niedawno, około dwa wieki temu. Początkowo były to pieśni bojowe, dlatego muzycznie mają charakter marszów. Starsze hymny były śpiewane na cześć władców.
Hymn Japonii – najkrótszy i najstarszy
Hymn Japonii ma pięć wersów. Jego słowa zaczerpnięto z poetyckiej antologii „Kokinshu” nieznanego autora, pochodzącej z X w. Wiersz był recytowany podczas ważnych wydarzeń, a towarzyszyła mu klasyczna muzyka japońska. Autorem aranżacji wokalnej i transkrypcji hymnu cesarstwa na instrumenty europejskie jest Franc Eckert (1852-1916), który urodził się w Rudzie Śląskiej (woj. dolnośląskie).
Hymn Wielkiej Brytanii – Boże, chroń królową
Autor muzyki jest nieznany, natomiast tekst stworzył Henry Carey. Obowiązuje od 1745 r. i należy do najstarszych hymnów na świecie. W czasach, kiedy monarchą brytyjskim jest król, Utwór wykonywany jest w wersji „Boże, chroń króla”. Współcześnie jest też hymnem królewskim w byłych koloniach Zjednoczonego Królestwa. Ostatnia zwrotka hymnu nie jest odtwarzana, ponieważ ma wydźwięk antyszkocki.
Hymn Francji - Marsylianka
Pierwotny tytuł utworu brzmiał „Pieśń wymarszu Armii Renu”. Napisał go dokładnie w nocy z 24 na 25 kwietnia 1792 r. francuski kapitan, inżynier wojskowości, kompozytor i poeta – Claude Joseph Rouget de Lisle. Pieśń postała w burzliwych czasach rewolucji francuskiej oraz wojny między Francją a Austrią, ku pokrzepieniu serc. Pierwsi śpiewali ją żołnierze ochotnicy z Marsylii, dlatego nazwano utwór „Pieśnią Marsylczyków” lub „Marsylianką”. W szóstą rocznicę zburzenia Bastylii, czyli 14 lipca 1795 r., „Marsyliankę” ogłoszono hymnem państwowym Francji.
Hymn Stanów Zjednoczonych Ameryki – Gwiaździsty sztandar
Słowa hymnu ułożył młody poeta i adwokat Francis Scott Key. Utwór postał pod wpływem wrażenia widoku amerykańskiego sztandaru powiewającego na zgliszczach zbombardowanego fortu McHenry, podczas wojny amerykańsko-brytyjskiej w 1814 r. Jako melodię do hymnu wykorzystano XVIII-wieczną angielską pieśń biesiadną. „Gwiaździsty sztandar” został uznany za hymn Stanów Zjednoczonych dopiero w 1931 r. , specjalną uchwałą Kongresu. Hymn USA Jest jednym z niewielu na świecie, w którym nie wymienia się nazwy kraju.
Hymn Portugalii – dumna, imperialna przeszłość
Hymn Portugalii powstał w 1891 r. i od razu stał się pieśnią rewolucyjną, skierowaną przeciw monarchii. Zrodził się na fali uczuć antyrządowych spowodowanych m.in. polityką kolonialną króla, który w 1890 roku, wbrew powszechnym oczekiwaniom Portugalczyków, przystał na warunki traktatu berlińskiego, dotyczącego granic kolonii afrykańskich, dyktowane przez Wielką Brytanię. Autorem słów jest Henrique Lopes de Mendonça, muzykę skomponował Alfredo Keil. W 1910 roku Portugalkę zatwierdzono jako oficjalny hymn republiki.
Hymn Chińskiej Republiki Ludowej - „Marsz ochotników”
Hymn napisał Tian Han w 1934 r., rok później muzykę skomponował Nie Er. Pieśń została tymczasowym hymnem państwowym w 1949 r., kilka dni przed ogłoszeniem Chińskiej Republiki Ludowej. W latach 60. ubiegłego wieku, podczas rewolucji kulturalnej, Tien Han został uwięziony, a „Marsz ochotników” zakazany. W tym czasie rolę hymnu pełniła pieśń „Wschód jest czerwony”.
Od 1982 r. oficjalnym hymnem Chin jest znów „Marsz ochotników”.
„Marsz ochotników” nawiązuje do chińskiej wojny domowej. Uwieczniony w marszu jest też Wielki Mur Chiński, symbol poczucia wyższości cywilizacyjnej Państwa Środka.
Hymn Federacji Rosyjskiej – nowy, a jakby stary
Pierwszym hymnem państwowym Imperium Rosyjskiego była „Modlitwa Rosjan” autorstwa Wasilija Żukowskiego do melodii brytyjskiego hymnu „Boże, chroń króla”. W 1833 r. Żukow napisał „Modlitwę Ludu Rosyjskiego” znaną jako „Boże, chroń Cara!” Pieśń była hymnem Rosji do rewolucji lutowej, czyli obalenia caratu. Od 1917 roku rząd tymczasowy ustanowił „Marsyliankę robotniczą” jako hymn (zmodyfikowana w 1879 r. przez Piotra Ławrowa „Marsyliankę”). W latach 1918 -1944 r. hymnem stała się „Międzynarodówka”, której autorem był Arkadij Koc.
Hymn Związku Radzieckiego skomponował Aleksandr W. Aleksandrow w 1943 r. (twórca słynnego zespołu pieśni i tańca Armii Czerwonej - „chóru Aleksandrowa”) do słów wiersza Rosjanina Siergieja Michałkowa i Ormianina Gabriela El-Registana. Poprawki wprowadził osobiście Józef Stalin. Po śmieci Stalina hymn sowiecki funkcjonował bez oficjalnego tekstu. W 1970 r, Michałkow napisał nowy tekst, który został zatwierdzony przez konstytucję ZSRR w 1977 r. Taka wersja przetrwała do 1991 r. do rozpadu Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. W latach 1991 -2000 hymn - „Pieśń patriotyczna”, miał wersję tylko instrumentalną (bez słów) skomponowaną przez Michaiła Glinkę w 1833 r.
Nowy hymn Federacji Rosyjskiej „Rosja, nasze święte mocarstwo” (zredagowany ponownie hymn sowiecki przez Michałkowa, który usunął fragmenty o Leninie i Kraju Rad), zabrzmiał po raz pierwszy w sylwestrową noc 2000/2001 nad Placem Czerwonym.
Hymn Niemiec – bez pierwszej i drugiej zwrotki
Das Lied der Duetschen - „Pieśń Niemiec”, pieśń będąca hymnem państwowym Republiki Weimarskiej (1918–1933), III Rzeszy (1933–1945), Niemiec Zachodnich (1952–1990) i obecnych Niemiec (od 3 października 1990). Autorem tekstu był niemiecki poeta, językoznawca i historyk literatury August Heinrich Hoffmann von Fallersleben. Pieśń powstała w 1841 na wyspie Helgoland. Składała się z trzech zwrotek, z których pierwsza zaczynała się od słów Deutschland, Deutschland über alles. Melodię zapożyczono z ówczesnego hymnu austriackiego Kaiserlied, którą skomponował Joseph Haydn. Pieśń powstała w czasie rozbicia Niemiec i pierwsza zwrotka wzywała do jedności narodowej kraju, podzielonego na wiele księstewek. Obecnie hymnem narodowy jest tylko trzecia zwrotka utworu. Pierwsza zwrotka była wykorzystywana przez narodowosocjalistyczną propagandę przed i po II wojnie światowej. Treść drugiej zwrotki uznano za zbyt prozaiczną, jak na hymn narodowy.
W wyniku przejęcia przez państwo polskie Biblioteki Pruskiej („Berlinki”) na Dolnym Śląsku w 1945 jeden z kilku autografów hymnu niemieckiego Hoffmanna von Fallerslebena znalazł się w Bibliotece Jagiellońskiej w Krakowie.
Hymny – wołanie do Boga
Hymn Łotwy - „Boże, błogosław Łotwę, naszą drogą ojczyznę”, powstał w 1873 r. Autorem utworu jest Karlis Baumanis. Podczas pierwszego wykonania w Rydze, w wyniku nacisku władz carskich, słowo Latvija zamieniono na Baltija. Od 1920 r. jest oficjalnym hymnem Republiki Łotewskiej.
Hymn Islandii powstał w 1874 r. w Szkocji. Napisał go protestancki biskup i poeta Matthias Jochumsson. „Hymn dla uczczenia milenium Islandii” lub nieoficjalnie „O Boże ziemi naszej”, powstał z okazji tysiąclecia osadnictwa na wyspie. Podobnie jak w Niemczech hymn składa się z trzech zwrotek, obecnie śpiewana jest tylko jedna.
Hymn Serbii to „Sprawiedliwy Boże” napisany w roku 1872 z muzyką Davorina Jenki i słowami Jovana Đorđevića i przyjęty 8 listopada 2006. Słowa hymnu zostały poprawione tak, aby unikać nacjonalistycznych kontekstów, które wielokrotnie były przyczyną walk na Bałkanach.
Hymn Ghany nosi tytuł „Boże błogosław nasz kraj rodzinny, Ghanę”. Słowa utworu to marzenie o wolności i sprawiedliwości, najważniejszych dla kraju postkolonialnego.
Hymn Malawi zaczyna się od słów „O Boże błogosław nasz kraj Malawi”, podobnie jak hymn Eswatini - „Boże, dawco błogosławieństw dla Suazi”.
Hymny – wieża Babel
W państwach o kilku językach urzędowych, hymny też są śpiewane w kilku językach. W Kanadzie i Kamerunie hymny mają wersję angielską i francuską, a w Kenii – angielską i suahili. Hymn Szwajcarii ma aż cztery wersje językowe: niemiecką, francuską, włoską i retoromańską (dialekt wybranych kantonów szwajcarskich). Hymn RPA nawiązuje do wielokulturowości państwa poprzez zastosowanie różnych języków w każdej zwrotce. Pierwsza napisana jest w jest w językach xhosa i zulu, druga – sotho, trzecia – afrikaans, a czwarta po angielsku.
